Arbeidsongeschikt?

Toen ik mijn autismediagnose kreeg, vertelde de psycholoog dat ik vanaf nu de mogelijkheid had om me gedeeltelijk arbeidsongeschikt te laten verklaren. Ze zei het alsof het iets positiefs was. Ik was verontwaardigd, gekwetst zelfs. Ik liep wel tegen een heleboel dingen aan op het werk, maar ik zag mezelf niet als iemand met een beperking. Bovendien ben ik van mening dat er voor (bijna) alle mensen een plek zou moeten zijn om te participeren in de maatschappij. Dat betekent dat er voor mij ook een geschikte werkplek bestaat, ik moet alleen nog ontdekken welke dat is. 

Een paar maanden na mijn diagnose kwam ik ziek thuis te zitten. Overspannen. (Zie mijn andere blog: als een zieke cavia). Mijn werkplek was duidelijk niet voor mij bedoeld. Ik had zoveel taken dat ik door de bomen het bos niet meer zag, ik had weinig steun aan mijn leidinggevende en collega’s en ik voelde me totaal niet competent. Uit gesprekken met de bedrijfsarts bleek al snel dat terugkeren in mijn oude baan niet slim was. Er kwam een arbeidsdeskundig onderzoek met dezelfde uitkomst. Bovendien werd geadviseerd om een re-integratie traject te starten om te ontdekken welke baan wel bij me past. 

Ik was erg blij met deze kans om, met een re-integratie coach die gespecialiseerd was in autisme, mezelf beter te leren kennen. Om te verkennen welke kwaliteiten ik juist door mijn autisme heb en hoe ik deze het beste kan inzetten in mijn werk. Helaas werd het een grote teleurstelling. In eerste instantie moest ik maandenlang wachten voordat mijn werkgever eindelijk toestemming had gegeven om het traject te starten. In de tussentijd moest ik van de bedrijfsarts toch uren opbouwen in mijn oude baan. Daarna bleek dat de coach weinig kennis had van autisme. 

De coach vond vanaf het allereerste gesprek, net als de psycholoog, dat ik er rekening mee moest houden dat ik arbeidsongeschikt verklaard zou worden. De eerste vijf gesprekken heeft ze het alleen gehad over mijn beperkingen. Pas als mijn beperkingen in kaart waren gebracht, kon gezocht worden naar geschikte banen. Mijn werkverleden, waarin ik vaak meerdere banen had, tegelijkertijd als zzp-er klussen aannam en vrijwilligerswerk deed, werd compleet genegeerd. Na die vijf gesprekken werd ik ontzettend kwaad. Ik wilde kijken naar de toekomst, naar mijn kwaliteiten, waar ik wel thuishoor. Ik deed er alles aan om haar te laten zien waar ik behoefte aan had, maar ze gaf niet thuis. Ik kreeg het in die periode zelfs voor elkaar om te solliciteren naar een leuke baan van één dag per week op een hogeschool. Maar toen ik aan de coach, die ik in het hele proces had meegenomen, vertelde dat ik was aangenomen, liet ze doodleuk weten dat ik in mijn situatie helemaal geen nieuw arbeidscontract kon aangaan. Ik snapte er niets van, waarom stimuleerde ze me om te solliciteren als ik toch geen werk mocht aannemen? Later in het traject kreeg ik een nieuwe coach, maar ook zij bewoog niet mee. Pas toen ik mijn levensloopcoach inschakelde om mijn re-integratie coach te vertellen dat ik écht naar de toekomst wilde kijken en niet naar het heden, hielp ze mee om een globaal stappenplan op te stellen. Ook dit maakte me weer erg kwaad, want waarom luisterde ze niet naar mij, toen ik vroeg om naar MIJN toekomst te kijken, maar wel naar mijn levensloopcoach. Ze gaf me het gevoel dat ik minder waard ben, dat ik een beperking heb en dat daardoor mijn mening er niet toe doet.

Toen ik twee jaar ziekgemeld stond, werd het tijd om bij het UWV de WIA procedure in te gaan. Ik voelde me nog veel slechter dan toen ik net uitgevallen was en sliep overdag nog veel. Twee uur vrijwilligerswerk per week was al een zware beproeving. Mijn grootste nachtmerrie werd werkelijkheid. Ik werd voor tachtig tot honderd procent arbeidsongeschikt verklaard, wat in de praktijk volledig arbeidsongeschikt betekent. Wat ik niet had verwacht, was dat het een opluchting was: ik hoefde geen tenenkrommende gesprekken meer te voeren met bedrijfsartsen en werkgevers. En ik kon zelf op zoek gaan naar leuker vrijwilligerswerk, zonder me te laten leiden door de bekrompen mening van een re-integratiecoach.

Inmiddels ben ik bijna een jaar geleden arbeidsongeschikt verklaard. Ik blijf met mezelf in gevecht, waarbij ik aan de ene kant een zinvolle dagbesteding wil hebben, terwijl ik aan de andere kant nog niet in staat ben om te werken. Iedere week doe ik een paar uurtjes vrijwilligerswerk in een winkel en ik heb me aangemeld bij een stichting om vrijwillig mee te denken met onderzoeksvoorstellen binnen de ggz. 

Vroeger werd mij verteld dat door te studeren, deuren voor me open zouden gaan. Dat de weg vrij zou komen te liggen om de baan die ik ambieerde te krijgen. Jarenlang heb ik ook op die manier geleefd. Ik heb verschillende banen in verschillende richtingen geprobeerd en altijd gedacht dat ik alles zou kunnen bereiken wat ik wilde. Maar met mijn autismediagnose zijn voor mijn gevoel heel veel deuren weer dichtgeslagen. Ik kan meer niet dan wel. Dat doet zeer. Toch hoop ik, als ik weer beter ben, mijn hulpverleners te bewijzen dat ik ondanks, en misschien wel dankzij mijn autisme, wel volwaardig deel kan nemen aan de maatschappij. 

Eva